දළ විශ්ලේෂණය
නිරෝගී ශාක පත්‍රවල (ඉහළ) සහ ඕසෝන් හේතුවෙන් තුවාල වූ (පහළ) ටියුලිප් (කහ පොප්ලර්) ශාක පත්‍රවල ඡායාරූපය
ශාක වලට වායු දූෂණයෙන් සිදුවන බලපෑම, නිදන්ගත හා උග්‍ර බලපෑම් වලට බෙදා ඇත. ඒවාට ද්විතියික බලපෑම් ද ඇතුළත් වේ. අනෙකුත් සංවේදීතාවයේ වෙනස්වීම් සහ පාංශු රසායන විද්‍යාවේ හා ක්ෂුද්‍රජීව විද්‍යාවේ වෙනස්වීම් ද ඊට ඇතුළත් ය.
සාපේක්ෂව කෙටි කාලයක් තුළ ඉහළ මට්ටමේ දූෂණයට නිරාවරණය වීමෙන් බරපතල බලපෑම් ඇති වන අතර ඒවා දෘශ්‍යමාන රෝග ලක්ෂණ ලෙස පෙන්නුම් කරයි, සාමාන්‍යයෙන් කොළ මත ඇති තුවාල වල ස්වරූපයෙන් වන අතර, එවැනි රෝග ලක්ෂණ හඳුනා ගැනීම පහසුය, නමුත් වෙනත් දූෂක කාරකයන් විසින් නිපදවන ලද සමාන තුවාලයකින් ක්ෂේත්‍රය ව්‍යාකූල විය හැකිය (ටේලර් සහ වෙනත්. 1986).
ඊට හාත්පසින්ම වෙනස්ව, නිදන්ගත තුවාල හේතුවෙන් අඩු ශ්‍රේණියේ තුවාල වලට නිරාවරණය වීම හා අඩු වර්ධනයක් සහ / හෝ අස්වැන්නක් පෙන්නුම් කරයි, බොහෝ විට පැහැදිලි රෝග ලක්ෂණ නොමැත. පෙර කොටසෙහි දක්වා ඇති පරීක්ෂණ ක්‍රම එකක් හෝ කිහිපයක් භාවිතා නොකර ක්ෂේත්‍රයේ හඳුනා ගැනීම දුෂ්කර ය.
ද්විතියික බලපෑම් අතර නියඟය සහ හිම වැනි ස්වාභාවික සාධක නිසා ඇති වන කෘෂි සංවේදීතා වෙනස්වීම් (නිරන්තරයෙන් වැඩි වන හානිය) මෙන්ම කෘමි ප්‍රහාර හෝ රෝගකාරක ආසාදන ස්වරූපයෙන් ජීව විද්‍යාත්මක සාධක ද ඇතුළත් වේ. පසෙහි බලපෑම් ගත් කල අධික ලෙස නයිට්‍රජන් තැන්පත් වීමෙන් ආම්ලීකරණය, යුට්‍රොෆිකේෂන් සහ මයිකොරයිසල් දිලීර ඇතුළු පාංශු ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ගණන ද ඇතුළත් වේ.
ශාක වලට සිදුවන වායු දූෂණයේ බලපෑම බොහෝ ආකාරවලින් දැකිය හැක. කොළ පැහැති තුවාල කෙටි කාලයක් සඳහා දෘශ්‍යමාන වන අතර එය නෙක්ට්‍රොටික් තුවාල (මළ පටක) ලෙස පෙනේ, නැතහොත් එය සෙමෙන් පත්‍රයේ කහ හෝ ක්ලෝරෝසිස් බවට වර්ධනය විය හැකිය. ශාකයක විවිධ කොටස්වල වර්ධනය අඩුවීමක් සිදුවිය හැකිය. ශාක සම්පූර්ණයෙන්ම මරා දැමිය හැකි නමුත් නැවත නැවත තුවාල වන තුරු ඒවා මිය යන්නේ නැත.
වායු දූෂණය කෘෂිකර්මාන්තයට බලපාන්නේ කෙසේද?
ශාක කෙරෙහි වායු දූෂණය වීමේ බලපෑම
ශාක වලට සිදුවන වායු දූෂණයේ බලපෑම බොහෝ ආකාරවලින් දැකිය හැක. කොළ පැහැති තුවාලය කෙටි කාලයක් සඳහා දෘශ්‍යමාන වන අතර එය නෙක්ට්‍රොටික් තුවාල (මළ පටක) ලෙස පෙනේ, නැතහොත් එය සෙමෙන් පත්‍රයේ කහ හෝ ක්ලෝරෝසිස් බවට වර්ධනය විය හැකිය. ශාකයක විවිධ කොටස්වල වර්ධනය අඩුවීමක් සිදුවිය හැකිය. ශාක සම්පූර්ණයෙන්ම මරා දැමිය හැකි නමුත් නැවත නැවත තුවාල වන තුරු ඒවා මිය යන්නේ නැත.
කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදනයට වායු දූෂක මගින් හානි කළ හැකි ප්‍රධාන ක්‍රම තුනක් තිබේ:
- පත්‍ර පත්‍ර වලට කෙලින්ම පෙනෙන තුවාල. පුළුල් නම්, මෙය බෝග අස්වැන්න කෙරෙහි බලපෑම් ඇති කළ හැකි අතර, මතුපිටින් සිදුවන හානිය නිසා බෝගය පාරිභෝගිකයින්ගේ සිත් ඇදගන්නා සුළු පෙනුම විනාශ කරවන අතර එමඟින් එහි වටිනාකම අඩු වේ.
- වර්ධනය හා අස්වැන්න කෙරෙහි ඍජු බලපෑම්. විවිධ දූෂක පරාසයන් සහිත අත්හදා බැලීම්වලින් පෙනී යන්නේ දූෂකවලට නිරාවරණය වීමත් සමඟ අස්වැන්න සාමාන්‍යයෙන් අඩු වන බවයි.
- වක්‍ර බලපෑම්, සාපේක්ෂව අඩු මට්ටමක වුවද, වායු දූෂක මගින් සියුම් කායික, රසායනික හෝ ව්‍යුහ විද්‍යාත්මක වෙනස්කම් රාශියක් ඇති විය හැකි අතර එමඟින් ප්‍රශස්ත වර්ධන තත්වයන් යටතේ අස්වැන්න අඩු කිරීමට තරම් හේතු නොවේ. කෙසේ වෙතත්, මෙම වෙනස්වීම් මඟින් බෝගයේ සංවේදීතාව වැඩි කළ හැකි අතර එමඟින් සැලකිය යුතු අස්වැන්නක් අහිමි වේ. නිදසුනක් ලෙස සල්ෆර් ඩයොක්සයිඩ් සහ නයිට්‍රජන් ඩයොක්සයිඩ් වලට නිරාවරණය වීමෙන් කුඩිත්තන්ගේ පළිබෝධකයන්ගේ වර්ධන වේගය නිරන්තරයෙන් ඉහළ යයි (බෙල්ඩ් සහ වෙනත්., 1993).
ශාක පළිබෝධ සහ රෝග කාරක සඳහා නාගරික වායු දූෂණයෙහි බලපෑම
ශාක වර්ධනය සඳහා ආතතියේ වැදගත් ආකාරයක් වන්නේ අපෘෂ්ඨවංශි පළිබෝධකයන්ගෙන් හෝ ව්‍යාධිජනක දිලීර, බැක්ටීරියා සහ වෛරස් මගින් ආසාදනය වීමයි. දූෂිත නාගරික හා කාර්මික ස්ථානවල පළිබෝධ සහ ව්‍යාධිජනක සිදුවීම් සහ කාර්ය සාධනය වෙනස් කිරීම පිළිබඳ වසර ගණනාවක් මුළුල්ලේ බොහෝ නිරීක්ෂණ තිබේ. (බෙල් සහ අල්. 1993).
එවැනි නිරීක්ෂණවලට හේතුව සනාථ නොවුනද, පාලිත පර්යේෂණ අත්හදා බැලීම්, ධූමකරණය, පෙරීම සහ හුවමාරු අභ්‍යාස ඇතුළු බොහෝ අධ්‍යයන් අනුගමනය කර ඇති අතර, ඒ සඳහා නාගරික වායු දූෂණ පළිබෝධකයන්ගේ හා රෝග කාරක වල ක්‍රියාකාරිත්වයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කළ හැකි බවට සැකයක් නැත. මෙම පර්යේෂණය පිළිබඳ සවිස්තරාත්මක අධ්‍යයනයක් ෆ්ලකිගර් සහ වෙනත් අය විසින් සපයා ඇත. (2002).
පොදුවේ ගත් කල, වායු දූෂණය වැඩි වන විට කෘමීන් උරා බොන හා හපන බව වැඩි වන බව පෙන්නුම් කරයි. බොහෝ සාක්ෂි ෆයිටොකෙමිස්ට්‍රි වල වෙනස්කම් වලට යොමු වන අතර දිලීර රෝග කාරක වඩාත් මිශ්‍ර ප්‍රතිචාර දක්වයි.
පදාර්ථ හා දූවිලි තැම්පත්වීම
සිමෙන්ති දූවිලි, මැග්නීසියම්- හුණු දූවිලි සහ වෘක්ෂලතාදිය මත තැන්පත් වී ඇති කාබන් සබන් වැනි විශේෂිත ද්‍රව්‍ය පත්‍රයේ ඇති සාමාන්‍ය ශ්වසනය හා ප්‍රභාසංශ්ලේෂණ යාන්ත්‍රණයන් වලක්වනු ඇත. සිමෙන්ති දූවිලි තෙත් කාලගුණය තුළ නිපදවන ඝන පෘෂ්ඪයක් හා ක්ෂාරීය විෂ වීමක් මගින් කොළ පටක සහ ක්ලෝරෝසිස් ශාකයේ මරණයට හේතු වේ.
දූවිලි අංශු තැම්පත් වීම ශාක පත්‍ර සඳහා ඉසින ලෙස භාවිතා කරන පළිබෝධනාශක සහ වෙනත් කෘෂිකාර්මික රසායනික ද්‍රව්‍යවල සාමාන්‍ය ක්‍රියාකාරිත්වයට බලපායි. මීට අමතරව, පසෙහි ක්ෂාරීය දූවිලි සමුච්චය වීමෙන් බෝගයේ වර්ධනයට අහිතකර මට්ටම් දක්වා පාංශු pH අගය වර්ධනය විය හැකිය.